Deelname aan missie maakte onuitwisbare indruk
Als jong meisje wist Margot Lane al dat ze het leger in wilde. In 2000 kwam die droom uit toen ze aan een opleiding tot soldaat kon beginnen. Drie jaar later maakte ze deel uit van een vredesmissie in Bosnië, een confronterende ervaring. Op vrijdag 25 oktober is veterane Margot Lane een van de gasten in de Bikse Talkshow.
Vaak denkt ze nog terug aan die periode in Bosnië, waar ze heftige dingen mee heeft gemaakt, waar ze liever niet over vertelt. In 2003 was de burgeroorlog al acht jaar officieel afgelopen, maar afwezigheid van oorlog betekent nog niet dat vrede en vrijheid floreren. Onder de vlag van SFOR moesten Nederlandse en andere eenheden de rivaliserende groepen uit elkaar houden.
Peacekeeping was de opdracht van de internationale gemeenschap, maar zo eenvoudig bleek dat in de praktijk niet te zijn. “Je ervaart pas echt wat daar gebeurt als je er midden in staat, daar kun je je niet op voorbereiden, hoeveel informatie je vooraf ook krijgt.” Lane was in Bosnië medeverantwoordelijk voor het medische gedeelte van de uitzending. “We hadden daar een soort huisartsenpost, maar ik ging ook mee op patrouille.”
Vreselijke verhalen
Ze had ook regelmatig contact met de plaatselijke bevolking van Novi Travnik en omgeving, de stad waar de eenheid gelegerd was. Want de troepen moesten ook een bijdrage leveren aan de wederopbouw. Dan hoorde ze de vreselijke verhalen van wat zich allemaal had afgespeeld tijdens de burgeroorlog.
Bosnië en Herzegovina stond tot het uitbreken van de oorlog in 1992 bekend als een voorbeeldige multiculturele samenleving waarin moslim-, servische-orthodoxe en katholieke gezinnen al vele decennia vreedzaam naast elkaar leefden.
Maar met het uitbreken van het etnisch geweld kwam daar een eind aan. “Je hoorde verhalen van mensen die altijd op goede voet stonden met hun buren, ineens elkaar gingen haten en zelfs wilden vermoorden.” Die onderlinge verdeeldheid van bevolkingsgroepen maakte het verlenen van hulp erg ingewikkeld. Zo wilde Lane een moslimjongen een tube zalf geven vanwege huiduitslag, maar dat mocht ze niet van de commandant. “Want dat zou kunnen worden uitgelegd als partij kiezen, we moesten strikt neutraal blijven. Daar had ik het wel eens moeilijk mee.”
Aftands weeshuis
Een groot gevoel van machteloosheid bekroop haar toen ze een aftands weeshuis bezochten, waar de kinderen het vuil en ondervoed maar moesten zien te redden. Overdag waren er enkele vrouwen die zich over de kinderen ontfermden, maar ’s nachts werden de wezen aan hun lot overgelaten.
In totaal acht jaar heeft Margot Lane in het leger gediend en ze kijkt terug op een geweldige, intense tijd waarin ze ook heeft ervaren wat het betekent als je elkaar door dik en dun steunt. Wat in haar geval bijzonder was dat ze zich als vrouwelijke soldaat staande hield bij de cavalerie, ook wel de zwarte baretten genoemd. “Het was een eenheid van alleen maar mannen, die elke vrouwelijke soldaat zo snel mogelijk wegpestten. Ik was de eerste die het heeft volgehouden en dat dwong bij de mannen uiteindelijk respect af.”
Andere gasten in de talkshow zijn: prof. Arnoud-Jan Bijsterveld, Teun van Egmond, Kees van Kemenade en Fara Omarzada. Presentatie Wil Vennix
